Hieronder bespreek ik enkele reacties die met enige regelmaat voorbij komen als ik ergens mijn visie deel.
Allereerst een algemene opmerking met betrekking tot de negatieve reacties die ik ontvang. Het is voor de meeste mensen heel moeilijk om buiten de aangeleerde denkkaders open te staan voor andere geluiden. Zo werkt het nu eenmaal in je hoofd. Je brein zal er alles aan doen om je binnen de voor jou oude en bekende patronen te houden. Je brein heeft namelijk als taak om het ‘veilig’ te houden. Je brein vindt het niet leuk als de rust wordt verstoord en stuurt dan een naar gevoel of argumenten om maar bij het oude bekende te blijven. Dit wordt cognitieve dissonantie genoemd. Als je hier bewust van bent en toch op onderzoek uitgaat, zou het zomaar kunnen dat je denkkaders oprekken of veranderen. Wat kan helpen is niet alles bij voorbaat uitsluiten, hoe vreemd het in jouw oren ook misschien klinkt. Leren om onbevooroordeeld andere informatie tot je nemen en bewust te worden van je eigen denkkaders. Neutraal de informatie die tot je komt onderzoeken in plaats van gelijk te gaan roepen dat het niet klopt. Vragen als “Waarom denkt de ander zo” en “Hoe is hij daartoe gekomen” kunnen daarbij helpen.
Dan nu vier van de vaker voorkomende reacties.
Dit is dwaalleer – Jij bent een dwaalleraar – Misleiding – Antichrist
Ik begrijp dit soort reacties wel. Veel mensen houden zich vast aan een bepaalde theologie waar ze zich zowel rationeel als emotioneel zeer verbonden mee weten en als er dan iemand voorbij komt die aan de stoelpoten van deze theologie begint te zagen, dan kan dit sterke afkeurende emoties oproepen. We worden echter niet behouden door in een bepaalde theologie te geloven, welke dat dan ook moge zijn. Christus in ons, is volgens Paulus de enige hoop op heerlijkheid (Kolossenzen 1:26,27).
Het evangelie, waar ik mij niet voor schaam, is het evangelie van Christus. Dat sommige mensen mij associëren met de Anti-christ(us) kan ik dan ook niet goed plaatsen.
Wat betreft dwaalleer en misleiding. Dwaalleer of leringen van boze geesten staan bekend om het feit dat mensen er makkelijk door misleid worden. Het is dan ook een kenmerk van een dwaalleer dat het heel dicht tegen de waarheid aan zit. Voordat je het weet ben je misleid, omdat je het nauwelijks in de gaten hebt dat het om een andere leer gaat. Dat is de reden dat we de kinderen in het geloof moeten beschermen voor dwaalleer en indien nodig daarvoor moeten waarschuwen.
Mijn visie wijkt echter dermate af van de klassieke christelijke theologie dat er geen sprake kan zijn van een dwaalleer. Ik ben er eerlijk en open over dat de christelijke kerk een nieuwe Reformatie zou moeten ondergaan. Bij een Reformatie gaat het uiteraard niet om een een kleine aanpassing, waardoor je misleid zou kunnen worden. Je kunt Luther ook niet als een dwaalleraar zien, omdat hij nota bene 95 stellingen had, waarop de christelijke leer volgens hem zou moeten veranderen. Je kunt het oneens zijn met iemand die gelooft dat de kerk een Reformatie nodig heeft, maar er is geen sprake van een dwaalleraar, die voor misleiding zorgt. Je hoeft er anderen ook niet voor te waarschuwen, want iedereen zal erkennen dat het fundamenteel verschilt met het bestaande. Het verschil tussen vlees en Geest en tussen wet en vrijheid is zo groot, dat iedereen dat gelijk door heeft.
Dit is gnostiek – Deze leer bevat gnostische elementen – New Age
Ook dit soort reacties kan ik wel begrijpen. Men heeft de klok horen luiden, maar weet alleen niet waar de klepel hangt.
Ik geloof dat de vroege kerk als reactie op het Gnosticisme het kind (Christus in allen) met het (sterk dualistische) badwater heeft weggegooid. Binnen de gnostiek gaat men uit van een tegenstelling tussen het lichamelijke en het geestelijke. Men gelooft zelfs dat de materiële wereld, waaronder ook het fysieke lichaam van de mens door een andere god (Demiurg) geschapen zou zijn dan de geestelijke wereld (de God van het NT; de Vader van Jezus Christus). En onze ziel zou door een bepaalde kennis (gnosis) bevrijd moeten worden uit ons lichaam. Deze visie is door de Vroege Kerk zeer terecht afgewezen. Het kind ‘Christus in ons’ is vanaf die tijd echter Jezus van Nazareth gaan heten en de voorwaarde dat Jezus in ons komt wonen, is dat wij hem erkennen als God. En dat laatste heeft te maken met de theologie rond de zondeval en de erfzonde, waarin wordt gesteld dat de natuur van de mens door de zonde zou zijn aangetast, hetgeen alleen door God hersteld zou kunnen worden. Ook hier is er (apart genoeg) sprake van dualistisch denken, net zoals binnen het Gnosticisme.
Wat de term New Age betreft, deze beweging is zo breed en divers dat ik mij bij dit soort reacties altijd afvraag met welk aspect binnen de New Age wereld men mij dan associeert. Het zal wellicht te maken hebben met het feit dat ik geloof dat Christus alles (geen dualiteit!) in allen is. Ik meen mij met dat geloof echter in goed gezelschap te bevinden. Paulus zegt het nota bene letterlijk “want Christus is alles en in allen.” (Kolossenzen 3:11b). Verder laat Paulus heel duidelijk weten dat het mysterie ‘Christus in ons’ van alle eeuwen (altijd al) en geslachten (voor iedereen) verborgen was geweest en dat sinds de komst van Jezus van Nazareth aan de gelovigen is geopenbaard, maar dat net zo goed voor de heidenen geldt.
“het geheimenis, dat eeuwen en geslachten lang verborgen is geweest, maar thans geopenbaard aan zijn heiligen. Hun heeft God willen bekendmaken, hoe rijk de heerlijkheid van dit geheimenis is onder de heidenen: Christus onder u, de hoop der heerlijkheid.” (Kolossenzen 1:26,27)
In de achterliggende decennia zijn er talloze christenen geweest die het mysterie ‘Christus in ons’ hebben ontdekt en die zich daardoor niet meer thuis voelden binnen de christelijke kerk. Helaas zijn er velen van hen via de achterdeur van de kerk verdwenen en juist deze grote groep heeft aansluiting gevonden bij de New Age beweging. Binnen de New Age beweging kom je dan ook heel veel liefdevolle ex-christenen tegen. Veel van hen hebben niets meer met de Bijbel. Zij gooien als het ware het kind (de Bijbel) weg met het badwater (de theologie) van de kerk. Daardoor missen zij de belangrijke Bijbelse kaders, waarbinnen we de genade van Christus en de verlossing van de vloek van zonde en dood, een plek krijgen. Ook ontbreekt het hen aan een eschatologie, het zicht op het koninkrijk van God en de weg daarnaar toe, waardoor het binnen de New Age beweging allemaal nogal zweverig blijft en er de wildste gedachten en ideeën de ronde doen over tientallen dimensies in de geestelijke wereld en manieren hoe we ons hierbinnen kunnen bewegen. Mijn visie kent echter een duidelijke Bijbelse onderbouwing, van waaruit ik ook mijn eschatologie vormgeef. Dus nee, ik herken mij niet in het beeld van een zweverige New Age aanhanger.
Dit is Kingdom Now
Letterlijk betekent Kingdom Now dat het koninkrijk van God er nu al is. Daar ben ik helemaal mee eens. Volgens Jezus is dit namelijk ook het geval.
“Komt, gij gezegenden mijns Vaders, beërft het Koninkrijk, dat u bereid is van de grondlegging der wereld af.” (Matteüs 25:34)
Volgens Jezus is het koninkrijk van God al vanaf de grondlegging der wereld bereid. En wie zou Jezus willen tegenspreken? Dat wij het koninkrijk van God nog niet kunnen waarnemen of het ons nog niet bewust zijn, zegt meer over ons zelf, dan over het koninkrijk van God. Zolang wij nog in de duisternis (de ‘eerste hemel’ binnen de hemelse gewesten) wandelen zien we het koninkrijk in elk geval niet. Maar ook als we in het koninkrijk van het Licht (de ’tweede hemel’) wandelen, zoals bijvoorbeeld Paulus deed, dan nog is het koninkrijk van God verborgen voor ons natuurlijke oog. Paulus moest worden opgetrokken in de derde hemel om iets van het koninkrijk van God te kunnen zien.
Al geloof ik letterlijk gezien in Kingdom Now, ik herken mij niet in de gelijknamige beweging waar men de de zogenoemde ‘name it, claim it’ theologie aanhangt. Binnen deze beweging wordt een sterke nadruk gelegd op het instant zichtbaar maken van het koninkrijk van God op aarde. Dat is echter niet aan ons! Christus, de koning van het koninkrijk, werkt dit proces in en door ons en de gehele schepping heen uit. God is in control! We kunnen uiteindelijk alleen met een verheerlijkt lichaam het koninkrijk van God binnengaan, want vlees en bloed zullen het koninkrijk niet beërven.
Het is onbijbels
Dan nog iets over de Bijbelvertalingen die wij tot onze beschikking hebben. Deze zijn tot stand gekomen vanuit een bepaalde theologische vooronderstelling. Als voorbeeld: Jezus kwam om ons te bevrijden (Grieks: aphesis) uit de gevangenis en om gebrokenen heen te zenden in vrijheid (aphesis). In Lukas 4:19 wordt ‘aphesis’ in verband gebracht met bevrijding en vrijheid. In de rest van het nieuwe testament wordt het vertaald met vergeving. Door vergeving wordt het zondeprobleem echter niet opgelost. Door bevrijding ervan wel. Jezus kwam als het lam van God om de zonde van de wereld weg te nemen. Dat reikt verder dan vergeving. De vertaling is dus bepalend voor onze kijk op het evangelie. Er zijn nog meer woorden waar dit voor geldt, zoals gerechtigheid en verzoening. Het kan dus lijken dat ik dingen vertel die onbijbels lijken, maar houd er rekening mee dat dit zomaar door de vertaling kan komen.
Tot slot
Graag zou ik degenen die menen dat mijn visie onbijbels is het advies van Gamaliël willen meegeven.
“En nu zeg ik u: Laat u niet in met deze mensen en laat hen geworden; want indien dit streven of dit werk uit mensen is, zal het vernietigd worden, maar indien het uit God is, zult gij hen niet kunnen vernietigen; het mocht eens blijken, dat gij tegen God strijdt.” (Handelingen 5:38,39)
Mocht je mijn visie op het evangelie dus afwijzen, laat je dan niet verder in met mij en laat mij mijn gang gaan. De tijd zal het leren of het uit God is geweest of niet. Als je meent dat ik een ‘ander’ evangelie verkondig, dan mag je mij uiteraard wel altijd in liefde vermanen, mocht je die behoefte ervaren. Maar woorden als ‘dwaalleer’ en ‘antichrist’ passen daar mijns inziens niet bij.